Ik zit hier voor (achter?) m’n computer met een prachtige foto van een mannetje Tapuit als bureaublad. Er is al vele malen eerder gesproken over de trieste teloorgang van de Tapuit als iconische soort voor de duinen. In de jaren ’90 is het bergafwaarts gegaan met de Tapuit. Vroeger in het hele duingebied een algemene broedvogel, tegenwoordig op het vasteland alleen nog te vinden in de duinen van Noord-Holland, waar de soort met grote moeite standhoudt. Alleen op de Waddeneilanden floreert de Tapuit. Sterker nog, 2018 is hier een goed jaar geweest, met een behoorlijk aantal broedgevallen.

Het rijtje van mogelijke oorzaken is bekend: stikstofdepositie en de konijnenziekte VHS, waardoor de duinen vergrassen/verstruiken en door geringere aantallen konijnen wordt de vegetatie niet kort gehouden, minder konijnenholen om in te broeden, predatie door vossen, marters en huiskatten. Het voedselaanbod kan fors afgenomen zijn vanwege teruggang in aantallen insecten, zelfs verontreiniging met dioxine wordt genoemd.

De laatste 20 jaar is het beheer van de duinen drastisch veranderd. Er wordt naar gestreefd om de dynamiek weer terug te krijgen, met een meer open landschap. Tel dat op bij een groeiend konijnenbestand en je kunt je afvragen waarom de Tapuit niet allang weer terug is van weggeweest.

Misschien dat de duinen bij ons toch niet zo geschikt zijn als ze lijken, misschien zijn Tapuiten te honkvast om “zomaar” gebieden te bezetten. Feit is wel dat het afgelopen seizoen hoopgevend is geweest in Berkheide, maar vooral in de Coepelduynen. Er verbleven verscheidene paartjes langere tijd op vaste plekken, waardoor bij mij het idee opkwam om de Tapuit bij ons een duwtje in de rug te geven.

Daarom een excursie afgelopen zaterdag in de Coepelduynen met
-Herman van Oosten van de Radboud Universiteit, heeft o.a. onderzoek gedaan naar Tapuiten in de Noordduinen bij Den Helder en heeft een monografie geschreven over de Tapuit, dit jaar uitgekomen bij Atlas Contact, zie afbeelding.
– Chris van Turnhout, van Sovon, heeft o.a. afgelopen jaar de Tapuit gevolgd op Texel, en zie ook dit Sovon-rapport uit 2018
– Ben ter Haar, Maarten Verrips, Nadine Hollevoet en ondergetekende van de werkgroep Berkheide en
– Casper Zuyderduyn, eveneens lid van de werkgroep en beheerder van de Coepelduynen namens SBB.

Het weer zat niet echt mee, we liepen door de regen over steile zandhellingen van de Coepelduynen, maar er waren genoeg konijnenholen te zien, de vegetatie was kort genoeg, maar wel schraal op een aantal plekken. Met name de stukken met hooguit een dunne (korst-)moslaag leken Herman en Chris minder geschikt, omdat hier weinig insecten te vinden zouden zijn. Mijn idee om de Tapuit te lokken met nestkasten vond men niet raadzaam, omdat er geen gebrek is aan konijnenholen. Predatie werd als een belangrijke factor genoemd, dus nestbescherming plaatsen in de vorm van gaas werd wel een goed idee gevonden, maar alleen voor de opening van holen die in gebruik zijn genomen door de Tapuit. Het succes op de Waddeneilanden waar predatie ontbreekt (geen vos) ligt ten grondslag aan deze maatregel.

Eerst maar eens kijken of de Tapuit daadwerkelijk tot broeden komt is dus de boodschap. Dat gaan we komend seizoen proberen vast te stellen. Dat zal niet meevallen, we praten over een kleine kans, maar alle begin is moeilijk,  en duinen zonder Tapuit zijn toch incompleet…

Na afloop hebben we even “bijgetankt” in een strandtent, maar voor we naar binnen liepen werd er door Casper een zieke Zeekoet gespot, zie foto.