Enkele dagen geleden vroeg een 60+ inventarisant zich af of er geen sprinkhaanzangers meer op zijn kavel zitten, of dat hij ze domweg niet meer kan horen. Inmiddels is er een mailwisseling van een aantal waarnemers die zich hetzelfde afvragen, omdat ze zelden of niet Sprinkhaanzangers meer horen de laatste jaren.
Dat laatste is niet ondenkbaar.
Sprinkhaanzanger (vroeger Sprinkhaanrietzanger) is een bruin onopvallend vogeltje dat ook nog een keer vaak diep in de struiken zit. De zang is daarentegen heel opvallend, tenminste als je hem kunt horen. Het is een hoog, sprinkhaanachtige rateltje, dat heel lang kan aanhouden. Zo hoog, dat het buiten het gehoorbereik dreigt te komen bij het klimmen der jaren. Aangezien ruim de helft van de vogelwerkgroep uit 60plussers bestaat kun je je afvragen of dit geen negatief effect heeft op het aantal sprinkhaanzangers dat in Berkheide wordt waargenomen.
Daarom maar eens gekeken naar de aantalsontwikkeling die we waar denken te nemen in Berkheide.
De aantallen zijn per 100 ha, wat vergelijking tussen de gebieden Berkheide, Lentevreugd en Coepelduynen mogelijk maakt. De absolute aantallen zijn in Berkheide verreweg het grootst. Wat blijkt? Het is een soort die zeer variabel voorkomt, maar vanaf 2005 neemt het aantal in Berkheide duidelijk langduriger af. In Lentevreugd zien we juist het tegengestelde beeld, maar dat is ook een gebied in ontwikkeling, met veel riet, maar wat de laatste jaren aan het verdrogen was met oprukkend struikgewas. Ideaal terrein voor Sprinkhaanzangers en dat zie je aan de dichtheid terug.
De vraag is nu of ze in Berkheide echt achteruitgaan of dat ze minder gehoord worden. Als we naar het landelijk beeld kijken (bron: Sovon), zien we het volgende:
Duidelijk een stijgende lijn, met vrij sterke aantalsvariatie. De laatste 5 jaar is de lijn geknikt, maar dat komt door slechts 2 magere jaren, 2015 en 2018. Als oorzaken van de variatie in de aantallen noemt Sovon twee factoren: terreinbeheer en de condities in het overwinteringsgebied (Afrika).
De landelijke trend wijkt dus af van de trend die wij menen waar te nemen in Berkheide. Hoog tijd met andere woorden om extra aandacht te besteden aan deze soort in Berkheide. Als het lukt om dit te organiseren kom ik hier aan het einde van het broedseizoen op terug…
Sprinkhaanzanger (test voor de bejaarde vogelaar 🙂 )
foto: René van Rossum
De Sprinkhaanzanger neemt in de zuidelijke Amsterdamse Waterleidingduinen al jaren duidelijk af. Hoewel ik mijn eigen gehoor niet helemaal vertrouw hebben we voldoende jonge onderzoekers met een goed gehoor. Ik wijd de teruggang mede aan de vele Damherten waardoor er veel struweel verdwijnt. Dat is echter maar deels het geval omdat elders in de duinen van Noordwijk de Sprinkhaanzanger praktisch verdwenen is.