Een nieuw jaar, nieuwe voornemens, alles verandert, dat zien we ook graag in de duinen terug nietwaar? De dynamiek moet er weer inkomen, duinvalleien moeten weer tot op het grondwater uitstuiven, kuilen verstuiven vers, kalkrijk zand, waardoor het grijs duin een stukje verderop als oliebollen”bepoederd” wordt , wat goed is voor de instandhouding.
Daarvoor zijn in vooral in het zuiden van Berkheide grote stukken kaal gemaakt (de “Kalahari”), de infiltratieplassen zijn verdwenen en, dat moet gezegd, hier zijn fraaie vochtige duinvalleien voor teruggekomen. Alleen een beetje jammer van de begrazing in deze valleien, zie dit bericht van Gerrit (“Uitgerasterd”). Ze stuiven ook niet meer uit, maar vangen zand in en worden langzaam hoger. De droge stukken in dit geregenereerde gebied stuiven wel, maar dit dooft langzamerhand uit door de toenemende begroeiing. Op de betreden stukken na, zie “Loopduin door lopen“, eveneens van Gerrit. Nog steeds veel verstuiving dus, maar niet altijd op de gewenste plaatsen en het wordt steeds minder.
In het noorden van Berkheide is het verhaal in feite omgedraaid. Hier ligt kwetsbaar grijs duin in een zeedorpenlandschap. Inwaaien van vers zand wordt als belangrijke factor voor de instandhouding gezien, stuifkuilen hier en daar zouden dus geen probleem moeten zijn, maar je wil graag dat het grijs duin met de bijzondere flora (en historie) qua oppervlak overheerst, toch? Helaas, vreemd genoeg neemt de verstuiving hier zodanig toe dat het kale zand beeldbepalend gaat worden. Gerrit heeft hier al eerder voor gewaarschuwd in dit bericht: “Berkheide beweegt“. De meest recente (acceptabele) foto die hij gebruikt heeft was echter van 2012, bovendien vind ik de foto’s lastig te vergelijken. Daarom maar eens een recentere foto gebruikt, ditmaal in twee winters genomen. Het mag duidelijk zijn, ondanks ook hier een verschil in belichting: de verstuiving neemt in het noorden van Berkheide fors toe.
Noord-Berkheide, 1-1-2005
Noord-Berkheide, 14-2-2018
Raadselachtig is waar dit nu precies aan ligt. Wie weet is betreding een belangrijke factor, zie “Onder de voet” van, alweer, Gerrit. De vraag is dan of dit in de Coepelduynen evenzeer speelt, want ook daar nemen de verstuivingen sterk toe, zoals al eerder opgemerkt door Gijs. Ook hier twee foto’s uit de winter:
Coepelduynen voor Estec, 1-1-2005
Coepelduynen voor Estec, 14-2-2018
Joop, door de zandsuppletie is er veel meer zand de duinen ingestoven. Dat lijkt me een veel logischer verklaring, dan dat betreding de oorzaak zou zijn.
Kan best Wim, misschien is het een combinatie van factoren, maar ik heb wel de indruk dat er meer en grotere stuifkuilen ontstaan. Als dat waar is, wringt het een beetje met jouw theorie (bestuiving over grotere afstand). Ik betwijfel overigens dat het alleen aan betreding zou liggen, zie vergelijking Coepelduynen – Berkheide, waarbij de mate van betreding vermoedelijk heel verschillend is, maar de mate van toenemende verstuiving vergelijkbaar is.
Leuk en leerzaam, deze foto´s! Over oorzaken voor toegenomen verstuivingen: het is opvallend dat vooral dicht bij Katwijk de verstuivingen het sterkst zijn toegenomen, verder weg van Katwijk is dat veel minder het geval. Zie bijvoorbeeld de foto’s van noord-Berkheide: boven het wandelpad dat van links (richting Dorendel) met een boog naar rechts (richting watertoren) loopt zijn de verstuivingen enorm toegenomen, daaronder weinig. Ik weet dat er noord van het west-oostpad veel betreding buiten de paden is, en dat dit de laatste tijd flink is toegenomen (helaas geen cijfers beschikbaar). Iets vergelijkbaars gaat op voor het zuidelijk deel van de Coepelduynen. Voorlopige conclusie: het is vooral de toegenomen betreding buiten de paden die heeft geleid tot sterke/extra toename van de verstuivingen in noord-Berkheide en zuid-Coepelduynen. Rest de vraag of dit een probleem is. Mijn insteek is: verstuivingen door natuurlijke dynamiek horen erbij, maar (extra) verstuivingen door andere invloeden niet. Rest nog de volgende vraag: wat te doen? Ik zou zeggen: in elk geval goede handhaving. Of zijn we weer terug in de wilde jaren ’70 van Berkheide, toen het onder de voet werd gelopen? Toen was het Staatsbosbeheer, die als nieuwe beheerder de recreatie weer in goede banen heeft geleid. Het lijkt erop alsof Staatsbosbeheer de zaak nu weer flink moet bijsturen!